Agriculture News : खरीप हंगामातील पिकांसाठी जमिनीची तयारी कशी करावी? वाचा सविस्तर

1) जमिनीची मशागत

खरीप पेरणीपूर्वी जमिनीची खोल नांगरणी करणे गरजेचे असते. यासाठी ट्रॅक्टर लावलेले लोखंडी सळ गाडा (reversible plough) वापरून जमिनीत खोलवर नांगरणी केली जाते. यामुळे जुनी पिके, तण, कीटकांची अंडी नष्ट होतात आणि मातीमध्ये हवेचे प्रमाण वाढते. यानंतर टोकदार नांगर किंवा देशी नांगर वापरून दुसरी नांगरणी करावी. शेवटी कुळवाच्या साहाय्याने गाठोडे फोडून माती भुसभुशीत करावी.

2) सेंद्रिय खतांचा वापर

जमिनीचा कस टिकवण्यासाठी शेतात चांगले कुजलेले शेणखत, कंपोस्ट, गांडूळखत इ. सेंद्रिय खतांचा वापर करावा. हे खते जमिनीची जलधारण क्षमता वाढवतात आणि मातीतील सजीवांच्या क्रियाशीलतेला चालना देतात. साधारणतः एकरी 5 ते 10 टन सेंद्रिय खत मिसळणे उपयुक्त ठरते.

3) माती परीक्षण चाचणी

खरीप हंगाम सुरू होण्यापूर्वी माती परीक्षण चाचणी करून घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. यामुळे जमिनीत कोणते अन्नद्रव्ये कमी आहेत, हे समजते आणि त्या प्रमाणात रासायनिक खतांचा योग्य प्रमाणात वापर करता येतो. त्यामुळे उत्पादनात वाढ होते आणि खर्चात बचत होते.

4) पाण्याचा निचरा होईल याची व्यवस्था

खरीप हंगामात जोरदार पावसामुळे पाणी साचण्याची शक्यता असते. त्यामुळे पाणी थांबू नये यासाठी शेतात योग्य उतार द्यावा. पाणी निचऱ्याची नाली आखून ठेवावी. यामुळे मुळांची कुज आणि रोगांचा धोका कमी होतो.

5) तण नियंत्रण

जमिनीची तयारी करताना तण नियंत्रणावर भर द्यावा. पहिली नांगरणी करताना तण उपटून टाकावेत. काही वेळा तणनाशकांचाही वापर केला जातो, पण तज्ज्ञ सल्ल्यानुसारच त्याचा वापर करावा.

6) लागवडीस योग्य बेड तयार करणे

पेरणीसाठी जमिनीवर योग्य अंतरावर सऱ्या किंवा बेड तयार कराव्यात. विशेषतः भातासारख्या पिकांसाठी सऱ्या व पाणी साचण्याची व्यवस्था लक्षात घेऊन भातखाचरे तयार करावी.