Agriculture News : सातबाऱ्यावर ‘या’ शब्दांचा उल्लेख असणं अनिवार्य! अन्यथा जमिनीवर होणार कारवाई, वाचा नियम

सातबारा म्हणजे काय आणि तो का महत्त्वाचा?

सातबारा उतारा म्हणजे कोणत्याही जमिनीच्या कायदेशीर हक्कांची नोंद असलेला अधिकृत दस्तऐवज. यात जमिनीची मालकी, कोणाचा हक्क लागू आहे, जमीन कोणत्या हेतूसाठी वापरण्यात येते, शासनाने काही अटी घातल्या आहेत का? इत्यादी सर्व नोंदी असतात. या माहितीत थोडीशी चूकही भविष्यात जमीन जप्ती, व्यवहार रद्द होणे किंवा न्यायालयीन कारवाईस कारणीभूत ठरू शकते.

जमिनीचे प्रमुख प्रकार

1) जुनी शर्तीची जमीन (वर्ग 1)

ही जमीन खासगी मालकीची असते.शेतकऱ्याला कुठल्याही शासकीय परवानगीशिवाय विक्री अथवा खरेदी करता येते.सातबाऱ्यावर “खा” असा उल्लेख असतो.

2) नवीन शर्तीची जमीन (वर्ग 2)

सरकारकडून वतन, इनाम किंवा पुनर्वसन योजनेतून मिळालेली जमीन असते. व्यवहार करण्यासाठी महसूल विभागाची पूर्वलिखित परवानगी बंधनकारक ठरते.सातबाऱ्यावर “शर्त लागू” अशा स्वरूपात नोंद असते.

3)शासकीय पट्टेदार जमीन

ही जमीन केवळ वापरासाठी दिली जाते.यात मालकी हक्क नसतो.कोणताही व्यवहार करताना कडक अटी लागतात. परवानगीशिवाय व्यवहार केल्यास जमीन शासनाकडे जप्त होऊ शकते.

‘शर्त’ आणि ‘धारणप्रकार’ नोंदी नसल्यास काय धोके?

शासकीय अटी लक्षात न घेतल्यास व्यवहार बेकायदेशीर ठरतो. परवानगीशिवाय व्यवहार झाल्यास जमीन शासनाकडून जप्त होण्याची शक्यता असते. विकत घेतलेली जमीन वैध मानली जात नाही.व्यवहारावर कर (बाजारभावाच्या टक्केवारीप्रमाणे) शासनाला द्यावा लागतो. तसेच न्यायालयीन खटले उभे राहू शकतात.

जमीन खरेदी करताना ‘या’ गोष्टी तपासा

1) सातबाऱ्यावर ‘शर्त’ व ‘धारणप्रकार’ स्पष्टपणे नमूद आहेत का?

2) जमीन कोणत्या प्रकारात मोडते? याची खात्री करा.

3) जर शासकीय अट असेल,तर महसूल अधिकाऱ्याची अधिकृत परवानगी मिळालेली आहे का?

4) विक्रेत्याजवळ सर्व वैध कागदपत्रे व परवाने आहेत का?

5) व्यवहार करण्याआधी जमीन दस्तऐवजांची कायदेशीर पडताळणी अनुभवी वकीलाकडून करून घ्या.

शंका असल्यास कुठे चौकशी करावी?

तालुका तहसील कार्यालय,भूमी अभिलेख विभाग, जिल्हा निबंधक कार्यालय, किंवा https://mahabhulekh.maharashtra.gov.in या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन तपासू शकता.