Last Updated:
Agriculture News : भारतात अनेकदा संपत्तीवरून कुटुंबांमध्ये वाद उद्भवतात. विशेषतः वडिलांनी त्यांच्या मालमत्तेचा काही भाग किंवा संपूर्ण हिस्सा इतर कोणालाही जसे की, नातेवाईक, संस्था किंवा परोपकारी कारणासाठी दान दिला, तर मुलं त्यावर दावा करू शकतात का?
मुंबई : भारतात अनेकदा संपत्तीवरून कुटुंबांमध्ये वाद उद्भवतात. विशेषतः वडिलांनी त्यांच्या मालमत्तेचा काही भाग किंवा संपूर्ण हिस्सा इतर कोणालाही जसे की, नातेवाईक, संस्था किंवा परोपकारी कारणासाठी दान दिला, तर मुलं त्यावर दावा करू शकतात का? हा प्रश्न अनेकांच्या मनात निर्माण होतो. या सविस्तर विषयावर भारतीय वारसा आणि मालमत्ता कायदा काय सांगतो? हेच आपण जाणून घेणार आहोत.
1) स्वतःची मिळवलेली मालमत्ता (Self-Acquired Property)
जर वडिलांनी आपली मालमत्ता स्वतःच्या मेहनतीने कमावली असेल. जसे की, नोकरी, व्यवसाय किंवा गुंतवणुकीतून मिळवलेली तर ती स्वतःची मिळवलेली मालमत्ता म्हणून ओळखली जाते. अशा मालमत्तेवर वडिलांना पूर्ण स्वातंत्र्य आहे. म्हणजेच, ती विकणे, गिफ्ट करणे किंवा कोणालाही दान देणे हे सर्व त्यांना कायदेशीरदृष्ट्या करता येते. यासाठी कोणत्याही मुलाची परवानगी आवश्यक नाही.
या संदर्भात हिंदू उत्तराधिकार कायदा, 1956 आणि त्यातील 2005 च्या सुधारणा स्पष्ट सांगतात की स्वतः मिळवलेल्या मालमत्तेवर मुलांना जन्मसिद्ध हक्क नसतो. त्यामुळे जर वडिलांनी अशा मालमत्तेचा काही भाग एखाद्या इतर व्यक्तीला दान केला, तर तो कायदेशीररीत्या वैध मानला जातो. अशा प्रकरणांमध्ये मुलांनी कोर्टात दावा दाखल केला, तरी त्याला फारसे यश मिळण्याची शक्यता नसते.
2) वंशपरंपरागत मालमत्ता (Ancestral Property)
दुसरीकडे, जर ती मालमत्ता वडिलांना त्यांच्या वडीलधाऱ्यांकडून वारशाने मिळाली असेल, तर ती वंशपरंपरागत म्हणून ओळखली जाते. अशा मालमत्तेत वडिलांबरोबरच त्यांच्या मुलांनाही कायदेशीर आणि जन्मसिद्ध हक्क असतो. त्यामुळे वडिलांनी अशी मालमत्ता इतर कोणालाही दान करायची असल्यास, त्यासाठी सर्व वारसदारांची परवानगी आवश्यक असते. जर ही परवानगी न घेता दान करण्यात आलं, तर मुलं त्यावर दावा करू शकतात आणि तो कायदेशीरदृष्ट्या ग्राह्य धरला जातो.
Mumbai,Maharashtra
June 08, 2025 11:40 AM IST
वडिलांनी मालमत्ता इतरांना दान केली तर मुलं दावा करू शकता का? कायदा काय सांगतो?
