Agriculture News : जागतिक दूध दिन का साजरा केला जातो? जाणून घ्या त्यामागचा संपूर्ण इतिहास

जागतिक दूध दिनाची स्थापना आणि उद्देश

संयुक्त राष्ट्रांच्या अन्न आणि कृषी संघटनेने (FAO) 2001 साली ‘जागतिक दूध दिना’ची सुरुवात केली. या दिवशी दुधाच्या आहारातील भूमिकेला आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मान्यता देणे, लोकांमध्ये जागरूकता निर्माण करणे आणि दुग्धोत्पादन क्षेत्रातील योगदान अधोरेखित करणे हे उद्दिष्ट असते. गेल्या काही वर्षांमध्ये 70 हून अधिक देश या दिनात सहभागी होतात आणि विविध कार्यक्रमांचे आयोजन करून दूध व दुग्धजन्य पदार्थांचे महत्त्व लोकांपर्यंत पोहोचवतात.

भारतात दूधाची स्थिती आणि राष्ट्रीय दूध दिन

आजही भारतात असे अनेक लोक आहेत, ज्यांना पुरेसे दूध मिळत नाही. यामुळे त्यांच्या शरीरात पोषणतत्त्वांची कमतरता भासत असते. या पार्श्वभूमीवर लोकांमध्ये दुधाचे महत्त्व पोहोचवण्यासाठी प्रयत्न होणे आवश्यक आहे. भारतात दरवर्षी 26 नोव्हेंबर रोजी ‘राष्ट्रीय दूध दिन’ साजरा केला जातो, जो प्रसिद्ध शास्त्रज्ञ डॉ. वर्गीस कुरियन यांच्या जयंतीनिमित्त असतो.

दुधातील पोषक घटक

दूध हे विविध जीवनसत्त्वे आणि खनिजांनी समृद्ध असते. यात व्हिटॅमिन A, D, E आणि K तसेच कॅल्शियम, फॉस्फरस, मॅग्नेशियम, आयोडीन, राइबोफ्लेविन यांसारखी अनेक पोषकद्रव्ये असतात. त्यामुळे लहान मुलांच्या वाढीसाठीच नव्हे, तर प्रौढ आणि वृद्ध व्यक्तींच्या हाडांच्या मजबुतीसाठी, स्नायूंच्या कार्यासाठी आणि संपूर्ण आरोग्यासाठी दूध अत्यंत आवश्यक आहे.

जागतिक दूध दिन साजरा करण्यामागील कारणे

या दिवसाचा मुख्य उद्देश म्हणजे दूध हे जागतिक आहाराचा एक महत्त्वाचा घटक आहे, हे लोकांच्या लक्षात आणून देणे. अनेकांना वाटते की दूध फक्त मुलांनाच आवश्यक आहे, परंतु दूध हे सर्व वयोगटातील व्यक्तींसाठी उपयुक्त असून, त्यातून आरोग्याला अनेक फायदे मिळतात.

यासोबतच, दुग्धोत्पादन क्षेत्रातील स्थिरता, शाश्वत उपजीविका आणि आर्थिक विकासाला चालना देणे हाही या दिवसाच्या साजरीकरणामागील एक महत्त्वाचा हेतू आहे. त्यामुळे केवळ वैयक्तिक आरोग्य नव्हे तर सामाजिक आणि आर्थिक दृष्टिकोनातूनही दुधाचे महत्त्व अधोरेखित होते.