कायदा काय सांगतो?
महाराष्ट्र जमीन महसूल अधिनियम 1966 नुसार “शेती जमीन केवळ कृषक किंवा कृषी उद्देशासाठीच वापरण्याच्या अटीवरच विकत घेता येते.” म्हणजेच, केवळ त्या व्यक्तीलाच शेतजमीन खरेदी करता येते जो स्वतःला शेतकरी असल्याचे सिद्ध करू शकतो.
कृषक म्हणजे अशी व्यक्ती जी शेती करीत आहे. किंवा तिच्या कुटुंबातील कोणी सदस्य शेतीशी संबंधित व्यवसाय करत आहे. जर नोकरी करणाऱ्या व्यक्तीच्या नावावर पूर्वीपासून शेतजमीन असेल किंवा तिच्या पूर्वजांच्या नावावर जमीन असेल आणि त्यातून शेती सुरू असेल, तर तो कृषक म्हणून पात्र ठरू शकतो.
नोकरी करणाऱ्यांसाठी अडचणी
पूर्णवेळ नोकरी करणारे बहुतांश लोक शेती व्यवसायात प्रत्यक्ष सहभागी नसतात, त्यामुळे त्यांना कृषक मानले जात नाही. शहरात राहणाऱ्या, कृषीशी संबंधित कोणताही व्यवसाय न करणाऱ्या व्यक्तींना थेट शेतजमीन खरेदी करण्याची परवानगी मिळत नाही. अशा वेळी शेतजमीन खरेदी करण्यासाठी त्या व्यक्तीला संबंधित जिल्हाधिकारी कार्यालयात अर्ज करून कृषक असल्याचा पुरावा द्यावा लागतो.
पर्यायी मार्ग काय?
वारसाहक्काच्या माध्यमातून – जर नोकरी करणाऱ्या व्यक्तीच्या वडील किंवा आजोबा यांच्या नावावर शेतजमीन असेल, तर ती कायदेशीररित्या वारसाहक्काने स्वतःच्या नावावर आणून तो कृषक सिद्ध होऊ शकतो.
कृषक म्हणून नोंदणी – काही प्रकरणांमध्ये,जर एखादी व्यक्ती प्रत्यक्ष शेती करत असेल, जमीन भाडे तत्वावर घेतली असेल किंवा कृषी उत्पादन व्यवसाय करत असेल, तर ती कृषक म्हणून नोंदणी करू शकते.
कंपनीच्या नावाने जमीन खरेदी – शेती संबंधित कंपनी स्थापन करून कृषी उद्देशासाठी जमीन खरेदी केली जाऊ शकते. मात्र, यात अनेक अटी व शर्ती असतात.
महत्वाची सूचना – तुम्हाला शेतजमीन खरेदी करायची असल्यास, तर स्थानिक महसूल विभाग, तहसील कार्यालय किंवा अनुभवी वकिलांचा सल्ला घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. कारण नियमांचा भंग केल्यास जमीन जप्त होण्याची शक्यता असते.
Mumbai,Maharashtra
June 04, 2025 12:15 PM IST
