Animal care tips : वाढत्या उष्णतेचा जनावरांच्या आरोग्यावर परिणाम, गोठ्यातील तापमान यापद्धतीने ठेवा नियंत्रीत

उन्हाचा पारा वाढला असून तापमान 42 अंश सेल्सिअस पर्यंत गेले आहे. यामुळे याचा परिणाम हा जनावरांवरती पाहिला मिळत आहे. तापमान पुढील महिन्यात अजून वाढण्याची शक्यता हवामान विभागाने वर्तवली आहे. त्यामुळे म्हशी तसेच विशेषतः संकरित गायीची विशेष काळजी घेणं तितकंच गरजेचं आहे, असं डॉ. सोमनाथ माने सांगतात.

पुण्यातील देशी गाय संशोधन प्रशिक्षण केंद्रामध्ये देशातील पहिलं एनव्हायरमेंटल कंट्रोल कॅटल शेड तयार करण्यात आला आहे. तापमान निर्देशांक आधारित हौसिंग सिस्टीम तयार करण्यात आली आहे. उन्हाळ्यातील तापमान आद्रता निर्देशांक वाढत असतानाच तसाच गायीवरचा ताण वाढत जातो. वाढलेल्या ताणामुळे 12 ते 30 टक्के दुधामध्ये घट होते. प्रजनन क्षमतेमध्ये देखील 8 टक्केपासून 25 टक्केपर्यंत घट होते. यासाठी फुले अमृतकाळ अँपच्या माध्यमातून तापमान निर्देशांक नियंत्रित करून त्याआधारे फॅन, फॉगर मशीन लावण्यात आलं आहे. त्याचप्रमाणे फॅन, एसी देखील लावण्यात आला आहे, अशी माहिती डॉ. सोमनाथ माने यांनी दिली आहे.

देशी गायींसाठी सल्ला

• सौम्य ते मध्यम उष्णतेचा ताण जाणवेल

• गोठ्यात हवा खेळती ठेवण्याची व्यवस्था करा

• सकाळी व संध्याकाळी थंड पाणी द्या

• चारा सकाळी 6–8 व संध्याकाळी 5–8 या वेळेतच द्यावा

• सकाळी किंवा संध्याकाळीच चरण्यास सोडा

संकरित गायी व म्हशींसाठी सल्ला

• तीव्र उष्णतेचा ताण जाणवण्याची शक्यता अधिक

• दिवसातून 2–3 वेळा पाण्याचा शिडकावा करा

• आहारात इलेक्ट्रोलाइट्स, गूळ, मीठ, बायपास फॅट, मिनरल मिक्स द्या

• जनावरांना दुपारी विश्रांती द्या

• पाण्यात डुंबण्याची किंवा अंगावर ओला बारदाना ठेवण्याची सुविधा द्या

सर्वसाधारण सल्ला चारा देण्याची योग्य वेळ

• सकाळी: 6:00 – 8:00

• संध्याकाळी: 5:00 – 8:00

जनावरांसाठी इतर सल्ला

• स्वच्छ व थंड पाणी मुबलक प्रमाणात द्या

• गोठ्यात फॅन, फॉगर किंवा स्प्रिंकलर वापरा

• गोठा स्वच्छ व हवेशीर ठेवा

• छतावर गवत, गोणी किंवा पांढरा रंग लावा; आतून काळा रंग लावा

• रोज मिठाचे खडे / मिनरल मिक्स द्या

• सकाळी किंवा संध्याकाळीच रेतन करा

उष्णतेच्या ताणामुळे दूध उत्पादन व प्रजननावर परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे योग्य व्यवस्थापन करणे गरजेचे आहे, असं डॉ. सोमनाथ माने सांगतात.