Agriculture News : तुम्हाला फक्त या जमिनींचे वर्ग 1 मध्ये रूपांतर करता येणार, नियम काय आहे? वाचा सविस्तर

जमीन वर्ग 1 म्हणजे काय?

महाराष्ट्र भूमी महसूल कायदा, 1966 नुसार, जमिनीचे प्रकार विविध वर्गांत विभागलेले आहेत. त्यामध्ये ‘वर्ग 1’ म्हणजे अशी जमीन जी शेती शिवाय अन्य वापरासाठी सरकारने अधिकृतपणे मंजूर केली आहे. यामध्ये पुढील उपवर्ग येतात. जसे की,

निवासी वापरासाठी जमीन

औद्योगिक वापरासाठी जमीन

व्यावसायिक प्रकल्पांसाठी जमीन

शैक्षणिक/सामाजिक संस्थांसाठी जमीन

कोणत्या जमिनींचे वर्ग 1 मध्ये रूपांतर करता येते?

शेती जमीन

शेती उपयोगासाठी असलेली जमीन, जर ती शहर वसाहतीच्या हद्दीत असेल किंवा विकास आराखड्यानुसार निवासी/औद्योगिक वापरासाठी पात्र असेल, तर ती परवानगी घेऊन वर्ग 1 मध्ये रूपांतरित करता येते.

गावठाण क्षेत्रातील जमीन

गावठाण मर्यादेत येणारी जमीन ही बिगरशेती वापरासाठी सहज उपलब्ध असते. मात्र, ती अधिकृत वापरासाठी रूपांतरित करताना स्थानिक पंचायत किंवा नगरपालिका परवानगी आवश्यक असते.

गाव हद्दीलगत असलेली जमीन

गावाच्या सीमेलगत असलेली जमीन, जी भविष्यातील शहरी विस्तारात येण्याची शक्यता आहे, तिचेही रूपांतर विकास आराखड्यानुसार वर्ग 1 मध्ये होऊ शकते.

जुनी पडीत जमीन

पूर्वी शेतीसाठी वापरलेली पण सध्या पडीत असलेली जमीन, जर ती विकासयोग्य असेल तर ती जिल्हाधिकारी व नगर रचना विभागाच्या परवानगीने वर्ग 1 मध्ये रूपांतरित होऊ शकते.

रूपांतरासाठी आवश्यक प्रक्रिया

अर्ज सादर करणे

संबंधित तहसीलदार कार्यालयात किंवा जिल्हाधिकारी कार्यालयात ‘नॉन-अग्रिकल्चरल वापरासाठी’ अर्ज करावा लागतो.

जमीन मोजणी व तपासणी

भूमापन विभाग जमिनीची पाहणी करतो व अहवाल तयार करतो.

पर्यावरण व नगरपालिका परवानगी

शहर किंवा नगर नियोजन विभागाकडून योग्य मंजुरी घ्यावी लागते.

रूपांतर शुल्क व कर

सरकारने निश्चित केलेले रूपांतर शुल्क, महसूल व इतर कर भरावा लागतो.

अंतिम मंजुरी

सर्व अटी पूर्ण झाल्यावर जिल्हाधिकारी किंवा सक्षम अधिकारी रूपांतरास मान्यता देतो.

रूपांतरासाठी अयोग्य जमिनी कोणत्या?

सर्व प्रकारच्या जमिनीचे वर्ग 1 मध्ये रूपांतर शक्य नसते. उदा. वनजमीन, गौण खनिज क्षेत्र, प्रकल्पासाठी अधिग्रहित जमीन, सरकारी राखीव जमीन, पुरातत्विक स्थळे व इको-सेंसिटिव्ह झोन इत्यादी