घर किंवा जमीन, कोणतीही मालमत्ता घेतल्यावर ताबा मिळाल्यानेच तुम्ही त्या मालमत्तेचे मालक ठरत नाही. तिची रजिस्ट्री व्हायला हवी. नोंदणीशिवाय तुम्हाला प्रॉपर्टीवर कोणतेही कायदेशीर हक्क मिळत नाहीत, तसेच तुम्ही ती विकू शकत नाही किंवा त्यावर कर्जही घेऊ शकत नाही. त्यामुळे कोणतीही प्रॉपर्टी घेतल्यानंतर नोंदणी पूर्ण करणे अत्यंत महत्त्वाचे असते.
जर बिल्डरने ताबा दिला पण नोंदणी केली नाही, तर खालील पावले उचला जसे की,
सर्वप्रथम तुम्ही RERA प्राधिकरणाकडे तक्रार दाखल करू शकता.
ग्राहक संरक्षण कायद्यानुसार ग्राहक न्यायालयातही तक्रार दाखल करता येते.
वकीलामार्फत बिल्डरला कायदेशीर नोटीस पाठवून नोंदणी करण्याची लेखी मागणी करता येते.
या सर्व उपायांनंतरही बिल्डर सहकार्य करत नसेल, तर दिवाणी न्यायालयात ‘विशिष्ट कामगिरी’ (Specific Performance) यासाठी खटला दाखल करता येतो.
एप्रिल महिन्यात सर्वोच्च न्यायालयाने दिलेल्या एका महत्त्वाच्या निर्णयानुसार केवळ रजिस्ट्री झाल्याने तुम्ही त्या प्रॉपर्टीचे पूर्ण कायदेशीर मालक ठरत नाहीत. रजिस्ट्री ही फक्त व्यवहाराची अधिकृत नोंद असते. जर मूळ व्यवहारात किंवा दस्तऐवजांमध्ये काही दोष असेल, उदाहरणार्थ विक्रेत्याकडे स्वतःची मालकी स्पष्ट नसेल, तर केवळ नोंदणी झाली म्हणून तुम्हाला संपूर्ण हक्क मिळणार नाहीत. त्यामुळे मालकी हक्क सिद्ध करण्यासाठी इतर कागदपत्रे आणि पुरावे असणे आवश्यक असते.
1) विक्री करार (Sale Deed) आणि मालकी हक्क करार (Title Deed) – हे दोन दस्तऐवज अत्यंत महत्त्वाचे असतात.
2) भार प्रमाणपत्र (Encumbrance Certificate) – मालमत्तेवर कोणतेही कर्ज, तारण वगैरे नाही हे दाखवते.
3) उत्परिवर्तन प्रमाणपत्र (Mutation Certificate) – महसूल खात्याकडे नोंदणी.
4) मालमत्ता कर पावत्या आणि ताबा पत्र (Possession Letter) – व्यवहाराची पूर्तता सिद्ध करतात.
मालमत्ता वाटप पत्र, मृत्युपत्र किंवा उत्तराधिकार प्रमाणपत्रातून मिळाली असेल, तर त्यासंबंधीचे कागदही आवश्यक असतात. मालमत्ता भेट म्हणून मिळाल्यास त्यासाठी गिफ्ट डीडची प्रत जोडावी लागते. तज्ज्ञांच्या मते, मालमत्ता घेतल्यावर केवळ ताबा नाही तर नोंदणी आणि सर्व कागदपत्रे पूर्णपणे तपासून घेणे, सुरक्षित ठेवणे आणि आवश्यक असल्यास त्वरित कायदेशीर कारवाई करणे अत्यावश्यक आहे.
Mumbai,Maharashtra
July 03, 2025 11:40 AM IST
बंगला, घर खरेदी केलं पण मालमत्तेची नोंदणी केलीच नाही? प्रॉपर्टी जाणार का? वाचा नियम
