Last Updated:
Agriculture News : खरीप हंगाम हा मुख्यतः पावसाळ्याच्या कालावधीत येतो. या काळात पिके उभ्या अवस्थेत असतात आणि विविध प्रकारच्या कीड व रोगांचा प्रादुर्भाव होण्याचा धोका अधिक असतो. त्यामुळे पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी फवारणी करणे अत्यंत आवश्यक असते.
मुंबई : खरीप हंगाम हा मुख्यतः पावसाळ्याच्या कालावधीत येतो. या काळात पिके उभ्या अवस्थेत असतात आणि विविध प्रकारच्या कीड व रोगांचा प्रादुर्भाव होण्याचा धोका अधिक असतो. त्यामुळे पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी फवारणी करणे अत्यंत आवश्यक असते. मात्र चुकीच्या पद्धतीने फवारणी केल्यास शेतकरी, पिके आणि पर्यावरण यांवर प्रतिकूल परिणाम होऊ शकतो. म्हणूनच फवारणी करताना योग्य ती काळजी घेणे आवश्यक आहे.
1) फवारणीपूर्वीची तयारी
योग्य कीटकनाशकाची निवड – पीक कोणते आहे? त्यावर कोणती कीड किंवा रोग आहे? याचे अचूक निदान करूनच योग्य कीटकनाशक निवडावे.
तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या – कृषी अधिकारी, कृषी सेवा केंद्र किंवा कृषी विद्यापीठ यांच्याकडून मार्गदर्शन घेणे योग्य ठरते.
कीटकनाशकाचे प्रमाण – कंपनीच्या सूचनेनुसारच फवारणीचे प्रमाण ठरवावे. अधिक औषध घालून कीड लगेच मरेल हा गैरसमज आहे.
3) फवारणीसाठी योग्य वेळ
फवारणी सकाळी लवकर किंवा संध्याकाळी करावी. कडक उन्हात फवारणी केल्यास औषधाची प्रतिक्रिया बदलू शकते आणि वनस्पतींना हानी पोहोचू शकते. पावसाची शक्यता असल्यास फवारणी करू नये कारण औषध पाण्यामुळे वाहून जाऊन उपयोग होणार नाही.
4) योग्य उपकरणांचा वापर
फवारणी करताना स्प्रे पंप नीट तपासून घ्यावा. लिकेज, नळीतील अडथळे काढून टाकावेत. फवारणी करताना औषधाचे थेंब बारीक व समान पद्धतीने सर्व झाडांवर पडतील याची काळजी घ्यावी.
5) व्यक्तिगत व पर्यावरणाची काळजी
फवारणी झाल्यानंतर हात-पाय नीट धुवावेत.कपडे बदलावेत. फवारणीचे अवशेष पाणवठ्याजवळ किंवा जनावरांच्या संपर्कात येईल अशा ठिकाणी टाकू नयेत. औषधांचे डबे, बाटल्या योग्य पद्धतीने नष्ट कराव्यात.
6) फवारणीनंतरची निरीक्षणे
फवारणीनंतर 3 ते 5 दिवसांत परिणामाची पाहणी करावी.गरज असल्यास पुढील फवारणीचे नियोजन करावे. एका फवारणीतच समाधान मिळेल असा समज न ठेवता, कीड-रोगाचे प्रमाण लक्षात घेऊन आवश्यक तितक्याच वेळा फवारणी करावी.
Mumbai,Maharashtra
June 11, 2025 8:35 AM IST