Last Updated:
Agriculture News : शेजारी शेतकरी आपल्या मालकीतील शेतजमीन शेतीसाठी वापरत असल्याचे दिसून येते आणि त्याने ती जमीन खरेदी केली नाही, पण नोंद मात्र त्याच्या नावावर आहे अशा वेळी वाद निर्माण होण्याची शक्यता असते.
मुंबई : शेजारचा शेतकरी आपल्या मालकीतील शेतजमीन शेतीसाठी वापरत असल्याचे दिसून येते आणि त्याने ती जमीन खरेदी केली नाही, पण नोंद मात्र त्याच्या नावावर आहे अशा वेळी वाद निर्माण होण्याची शक्यता असते. अनेकदा मालमत्ता हक्कावरून गावात किंवा कुटुंबात वाद उद्भवतात. यामुळे “कोणती जमीन कुणाची?” हे कायद्यानुसार स्पष्ट करणे आवश्यक ठरते.
शेजाऱ्याच्या नावावर जर शेतजमीन असल्याचे 7/12 उताऱ्याद्वारे किंवा अन्य अधिकृत दस्तावेजाद्वारे सिद्ध झाले, तर त्या जमीनविषयी आपल्याला काही आक्षेप असल्यास काय करावे? हे खालीलप्रमाणे समजून घेऊया.
कोणत्याही जमिनीची मालकी पाहण्यासाठी सर्वप्रथम ती जमीन महसूल विभागाच्या नोंदींमध्ये कोणाच्या नावावर आहे हे तपासणे आवश्यक आहे. 7/12 उतारा (सातबारा) आणि 8अ उतारा हे दोन महत्वाचे दस्तावेज असतात. यावरून त्या जमिनीवर कोणाचा मालकीहक्क आहे आणि त्याचा उपयोग कशासाठी होतोय हे समजते. जर या उताऱ्यावर शेजाऱ्याचे नाव आहे आणि तो तिचा खरेदीदार किंवा वारस असल्याचे सिद्ध करत असेल, तर त्याचा मालकीहक्क वैध मानला जातो.
जर तुम्हाला वाटत असेल की ती जमीन पूर्वी तुमच्या कुटुंबाची होती किंवा चुकीने शेजाऱ्याच्या नावावर गेली आहे, तर तुम्ही तालुका कार्यालयात तक्रार दाखल करू शकता. यासाठी मालमत्ता हक्कावरील वाद नोंदवण्यासाठी ‘मुक्ताफळ फॉर्म’ भरावा लागतो. यानंतर तहसीलदार त्या जमिनीवर “विवादित” असा शिक्का मारतात आणि दोन्ही बाजूंनी पुरावे मागवले जातात.
शेजाऱ्याने ती जमीन कशी मिळवली? खरेदी केली का? वारसाहक्काने मिळाली का? कोणतीही फसवणूक झाली आहे का? याची पडताळणी महसूल नोंदी, खरेदी व्यवहार, वडिलोपार्जित कागदपत्रे यांच्या आधारे करावी. जर खोटी कागदपत्रे वापरून त्याने मालकी मिळवली असेल, तर त्याच्याविरोधात फसवणुकीचा गुन्हा दाखल करता येतो.
जर तुम्ही शेजाऱ्याच्या नावावरील मालकीवर आक्षेप घेत असाल आणि तुम्हीच त्या जमिनीचे खरे मालक आहात असे वाटत असेल, तर तुम्ही महसूल न्यायालयात (Revenuel Court) दावा दाखल करू शकता. यासाठी तुमच्याकडे तपशीलवार कागदपत्रे, साक्षीदार, वडिलोपार्जित पुरावे असणे आवश्यक आहे.
जर वाद सीमारेषेवर असेल, तर जमीन मोजणीसाठी अर्ज करा. तलाठ्याच्या आणि भूमापन अधिकाऱ्याच्या मदतीने सीमारेषा स्पष्ट करता येतात आणि योग्य नकाशा मिळतो.
दरम्यान, शेजाऱ्याच्या नावावर जमीन असल्याचे अधिकृतरित्या सिद्ध झाल्यास आणि आपल्याला मालकीवर शंका वाटत असेल, तर कायद्याचा आधार घेणे आवश्यक आहे. कोणताही निर्णय भावनांच्या भरात न घेता पुराव्यांच्या आधारे महसूल विभाग किंवा न्यायालयात अर्ज करून न्याय मिळवणे योग्य ठरेल.
Mumbai,Maharashtra
July 13, 2025 3:07 PM IST